Activiteiten
gip vergadering 1.
Datum
Op 18/09/2023 was de eerste GIP-vergadering.
Wat
Op de GIP-vergadering hebben we onze GIP voorgesteld aan de jury. We hebben alle hoofd- en nevenprojecten voorgesteld. De jury heeft ons vele ideeën gegeven.
Tips
Algemeen:
- Wie coördineert er de verkoop van de onderdelen?
- Plaatsbepaling Eerste Wereldoorlog.
- Bedrijfsbezoeken:
- Geluidskamer Brugge.
- Piano's Maene.
- Gekoppelde vakken: wiskunde.
- Stukkenlijst eerder dan 21 november, tegen die presentatie alles concreter.
- Website: geschiedenis over geluid.
- Timbre en klankkleur bestuderen.
- Info over Fourieranalyse.
- Hoe zorg je ervoor dat 2 mensen niet tegelijk het warm water uitvinden?
Proef van Kundt
Over de proef van Kundt werden geen opmerkingen gegeven.
Snelheid van het geluid:
- Ook mogelijk in een gang, met micro's en boxen.
- Vacuümpomp van dhr. Verhaeghe.
Proef van Melde:
- Verplaatsing meten op sensor.
- Erlangs of dwarsverplaatsing.
- Katrolsysteem.
- Inbeeldingsprobleem.
- Stroboscopen.
- Pianosnaren.
Geluidsintensiteit:
Over de proef met geluidsintensiteit werden geen opmerkingen gegeven.
Nevenprojecten:
- Is er wel een toekomst voor FM/AM?
Website:
- Hoe zullen de verslagen worden weergegeven?
- Voorzien van contactmogelijkheden.
-Stijn Christiaens
Activiteiten
gip vergadering 2.
Datum
Op 28/11/2023 was de tweede GIP-vergadering.
Wat
Op deze GIP-vergadering hebben we de vordering van de GIP voorgesteld aan de jury. We hebben alle hoofd- en nevenprojecten voorgesteld. De jury heeft ons vele ideeën gegeven.
Tips
Algemeen:
- Stukkenlijsten en schema's afdrukken.
- Genoeg aanduiden op gerealiseerde ontwerpen
- Bij alle proeven uitleggen wat we willen bereiken en wat we bereikt hebben.
Proef van Kundt
- Wat ben je van plan om te meten?
- Problemen met statische elektriciteit: waar wordt die gecreëerd?
- Welke eigenschap heeft te maken dat kurk minder gevoelig is voor statische elektriciteit?
- Effect gezien bij verplaatsing van de speaker?
Snelheid van het geluid:
- Niet te grote demping door rubbercoating?
- Moet het gat rond zijn?
- Best gat laten frezen of met kolomboor boren.
- O-ring voor dichting.
Proef van Melde:
- Hoe stevig is het statief met de trilfunctie erop.
- Alles verplaatsbaar op een staaf?
- Hoeveel kracht speelt er in de kast van een piano.
- Wat is de functie van een H-brug?
- Waarom een H-brug gebruiken?
Geluidsintensiteit:
- Wat is de doelstelling?
- Duidelijker visualiseren.
- Kalibratie van speaker en microfoon.
Radio:
- Waarom geen bluetooth?
- Wat met ioniserende stralen?
- Afkortingen uitleggen.
Resonantie:
- Hoe effect demping het breken van het glas?
- Waarom zou een kristalglas sneller breken dan een gewoon glas?
- Pendulums: hoeveel kracht mag je hangen aan een bepaald touw voordat er elastische vervorming plaatsvindt?
Biologie:
- Mischien CLB gaan bezoeken voor te kijken hoe een gehoortest werkt.
Dopplereffect:
- Denken om ontvanger te laten verplaatsen.
Website:
- Hoe zullen de verslagen worden weergegeven?
- Voorzien van contactmogelijkheden.
-Stijn Christiaens
Activiteiten
gip vergadering 3.
Datum
Op 12/03/2024 was de derde GIP-vergadering.
Wat
Op deze GIP-vergadering hebben we de vordering van de GIP voorgesteld aan de jury. We hebben alle hoofd- en nevenprojecten voorgesteld. De jury heeft ons vele ideeën gegeven.
Tips
Algemeen:
- Assen van grafieken benoemen.
- Meer de aanwijsstok gebruiken.
- Probeer het publiek meer aan te kijken.
Proef van Kundt
- Er is altijd een verschil tussen theorie en praktijk. Zie GIP orgel van enkele jaren geleden.
- Waarom gebruik je een blokgolf?
- Wat zorgt ervoor dat de lidar sensoren niet correct meten ondanks je de accuraatheid weet van voordien?
Snelheid van het geluid:
- Misschien eens testen door het gat af te dichten met plakband.
Proef van Melde:
- Hoe verander je de kracht in de kabel?
- Met een gummy kabel kun je twee factoren veranderen in met 1 verandering in de meting.
- Wat is de aanleiding om de PASCO sensor nog aan te passen?
Geluidsintensiteit:
- DBA en DBC opzoeken het verschil?
Radio:
- Wat is het frequentie bereik van de FM band?
Resonantie:
Over resonantie werden er geen opmerkingen gegeven.
Biologie:
- De half cirkelvormige kanalen. Zijn gevuld met lymf. Is het niet lymfevocht?
- Akoestiek trauma: Soms voelen ze ook pijn en hebben ze last van oorsuizen. Wat zorgt er voor dat we pijn hebben? Welk onderdeel in het lichaam geeft de pijn door?
Dopplereffect:
- Kan de frequentie nul worden als de autoweg gaat?
Website:
Over de website werden er geen opmerkingen gegeven.
-Stijn Christiaens
activiteiten
piano's maene.
Voorwoord
Voor de projectweek werd er een bedrijfsbezoek gepland naar Piano’s Maene door Kiefer. We hadden voordien besloten naar daar te gaan omdat er vragen waren over snaren en trillingen. Ook speelde de vraag: “Welk effect heeft de opspankracht en de dikte op de trilling van de snaar?”
Inhoudstafel
Voorwoord1. Inleiding
2. Geschiedenis
2.1 De eerste piano
2.2 2de piano uit 1775
2.3 3de piano
2.4 4de piano
2.5 5de piano
3. Werkplaats
3.1 Werkplaats voor ruwe constructie
3.2 Ruimte voor het ontvochten van zangbodem
3.3 Werkplaats voor de fijne afwerking
3.4 Polieren
4. Magazijn
5. Moderne piano's
5.1 Zelf spelende piano
5.2 Aangepaste piano
Download PDF
1. Inleiding
Met dhr. Goethals en dhr. Vansteenlandt trokken we naar piano’s Maene in Ruislede. We werden daar vriendelijk ontvangen met een drankje, we mochten dan eens rondkijken in de toonzaal waar er allerlei piano’s stonden. Vervolgens heeft Bert ons een rondleiding gegeven door het hele gebouw. We startten met de geschiedenis van de piano, dit ging van de eerste tot de meest moderne piano. We hebben ook veel info gekregen over de evolutie van de gebruikte materialen in de piano en de klank. In het magazijn en de werkplaats gaf Bert ons meer info over de assemblage. Tot slot luisterden we naar de zelfspelende piano.
2. Geschiedenis
2.1. De eerste piano
De eerste piano was eigenlijk geen slaginstrument zoals de moderne piano. Wanneer je op een toets duwt, dan wordt het staafje naar boven gelanceerd, dat kaatst dan tegen de houten wand en valt weer op zijn plaats. Tijdens deze beweging ‘plukt’ het staafje aan de opgespannen snaar, waardoor de snaar trilt. De trillingen worden vervolgens versterkt door de klankkast. Het geluid uit de piano klonk scherp en metaalachtig. De piano was gemaakt uit sparrenhout omdat dat soort hout veel flexibeler is dan andere soorten. Deze eigenschap zorgde ervoor dat de trillingen zich beter verspreiden.
2.2. 2de piano uit 1775
Dit is de tweede piano die Bert aan ons heeft getoond. Deze piano klinkt minder metaalachtig en minder scherp. De tonen zijn kleurvoller.
Deze piano is speciaal omdat hij twee klavieren heeft. Het tweede klavier kan Bert in- en uitschakelen door middel van het bovenste klavier respectievelijk vooruit (weg van de pianist) en achteruit (naar de pianist toe) te schuiven. Hierdoor wordt er 1 snaar per toetsing ‘aangeplukt’, of worden er 3 snaren met 3 klanken per toetsing ‘aangeplukt’.
Je ziet hier dat er per noot drie staafjes naast elkaar zitten. Deze staafjes zijn grotendeels gelijk aan de staafjes van de eerste piano. Het eerste staafje (rechter) wordt altijd gebruikt bij ‘aantoetsing’, zowel met of zonder het tweede klavier. De andere twee (de linkertwee) treden enkel in werking als het tweede klavier is ingeschakeld. Het ene staafje dient voor de tweede toon en de andere voor een 3de toon. Dat is een hogere toon, deze dient voor de naklank.
2.3. 3de piano
Deze piano is een slaginstrument, de staafjes slaan hier tegen de snaar en vallen weer naar beneden. Er is maar 1 snaar per noot. Je hebt ook een kniehevel waarmee je alle dempingen opheft, dit zorgt ervoor dat alle snaren blijven trillen. Er zijn ook meer noten bijgevoegd, om de lagere tonen te behalen, maakten ze gebruik van een ander materiaal dan bij de hoge tonen. Dit materiaal is vooral messing. Doordat dit materiaal een andere massadichtheid heeft, kan je lagere tonen bereiken. De snaren worden vastgemaakt aan het chassis van de piano. Net voor de inklemming maakt de snaar contact met een blokje dat vasthangt aan de zangbodem. Om harmonischen te vermijden in het laatste stukje snaar (tussen aansluiting van de klankkast en de aansluiting van de snaar op de zangbodem) wordt er een lint geplaatst tussen de verschillende snaren.
2.4. 4de piano
Deze piano is zelfs nog sterker opgebouwd dan de vorige. Dat is omdat om zuivere klanken te verkrijgen moeten de snaren harder opgespannen worden en dunner zijn. Deze piano heeft ook pedalen op de grond in plaats van kniepedalen. Deze piano is uit verschillende soorten hout gemaakt.
Hiernaast zie je de werking van het aanslaan van een snaar. Wanneer de toets wordt ingedrukt, beweegt de demper (in het rood) omhoog. Daaraan wordt via een kantelmechanisme het slaghamertje omhoog geslaan tegen de snaar. Als je de toets blijft indrukken of het juiste pedaal induwt, zal de snaar niet afgedempt worden. Dit is omdat het dempertje omhoog zal blijven. Daarna zal het hamertje terug naar beneden vallen. Dit is nodig want anders dempt het hamertje de snaar af.
Op de hamertjes werden er verschillende materialen geplaatst doorheen de tijd. Elk met hun eigen voor- en nadelen.
2.5. 5de piano
Dit is een piano van Steinway, een heel bekende pianomaker. Zijn piano had een speciaal design, daarom heeft hij er een patent op genomen. Bij dit design, liggen de snaren diagonaal, zodat de trillingen vooral in het midden van de klankkast beginnen. Dit zorgde voor een mooie uitzending van geluidsgolven. De naden van het hout lagen ook gekruist, maar wel in de andere richting. Dit had als functie: zo veel mogelijk trillingen te verspreiden over de klankkast. Het hout waarvan de zangbodem gemaakt is, was een speciaal soort sparrenhout. Sparren zijn snelgroeiende bomen. Ook groeien ze in de zomer sneller dan in de winter. Dit zorgt voor onregelmatige veranderingen in het hout.
3. Werkplaats
3.1. Werkplaats voor de ruwe constructie
Hier worden de ruwe/grote onderdelen van de piano’s gemaakt. Ook worden de houten planken hier gezaagd en gelijmd.
Op deze foto zie je een aantal planken die aan elkaar gelijmd zijn. Deze planken worden samengedrukt en vastgehouden door de machine op de afbeelding. De samengelijmde planken worden later de zangbodem van de piano.
Hier zie je hoe een deel van de klankkast samengelijmd is. Deze lange planken moeten later nog gevormd worden volgens de ‘contour’ van een piano.
In deze ruimte wordt de klankkast van de piano gebouwd. Dit is de ruwe constructie van de piano zonder inhoud (snaren, toetsen).
3.2. Ruimte voor het ontvochten van de zangbodem
In deze kamer wordt de luchtvochtigheid rond de 10% gehouden, hierdoor wil het vocht in het hout naar buiten. Met als gevolg dat het hout zal uitzetten. De buitenkant van de zangbodem zal dan 6 mm zijn, en in het midden zal het ongeveer 9 mm zijn. Als er bij herstellingen van een piano scheuren in de zangbodem voorkomen, zal deze zangbodem in deze bijna vochtloze ruimte geplaatst worden. Door het ontvochten van de plaat worden de scheuren in de plaat groter. Dit omdat ze dan beter en gemakkelijker zijn om te herstellen/restaureren.
3.3. Werkplaats voor de fijne afwerking
In deze werkplaats wordt de rest van de piano geassembleerd. Bv. hier bevinden zich mechanismen voor de werking van het aanslaan van de snaren. Ook worden de snaren hier zelf gemonteerd. De versteviging zal er worden ingelegd... De piano wordt hier dan uiteindelijk ook geschilderd.
Als er herstellingen nodig zijn, dan zal dit ook hier gebeuren.
3.4. Polieren
Wanneer de zangbodem volledig af is, zal deze naar deze ruimte worden gebracht. Hier zullen ze nauwkeurig worden gepolierd. Ook worden de piano’s die volledig zijn samengesteld hier gepolierd. Zelf zijn we hier niet kunnen binnengaan omdat er een persoon bezig was. Polieren maakt heel veel geluid en brengt ook veel stofdeeltjes in de ruimte. De functies van polieren bij een piano zijn: de krassen uithalen en glad maken.
4. Magazijn
Hier wordt alles opgeslagen, de afgewerkte piano’s, het hout om te drogen en herstelbare bankjes. Er zijn ook kamers voorzien om de piano’s af te stellen. Om dit te doen moet je de kracht op de snaar vergroten of verlagen. Ook de hamertjes worden aangepakt: door te ‘stekken’ in een hamertje verzacht je het oppervlak ervan. Als dit te veel is, dan gebruik je schuurpapier om het bovenste laagje weg te werken, dan heb je een harder oppervlak over.
5. Moderne piano’s
5.1. Zelfspelende piano
We hebben geluisterd naar een piano die vanzelf speelt. Dit is mogelijk doordat er spoelen onder de toetsen zijn geplaatst. Door een elektronisch signaal worden bepaalde spoelen gemagnetiseerd die vervolgens de toetsen aantrekken. De piano kan ook je bewegingen opnemen, welke toets je hebt ingedrukt en hoe hard. Er is een app ontwikkeld die gekoppeld kan worden aan de piano. In deze app kan je de noten en krachten van het indrukken van de toetsen aanpassen. Deze piano is weliswaar peperduur.
5.2. Aangepaste piano
De laatste piano die we gezien hebben, heeft een gebogen klavier. Dit idee kwam van een kunstenaar. Hij zei dat een recht klavier niet goed is voor het menselijk lichaam, omdat het toetsenbord te breed is. Dit natuurlijk door de vele noten. Je schoudergewrichten kunnen dit met moeite aan. Het buigen van het klavier is daarom de ideale oplossing. In 2017-2018 werd het idee gerealiseerd. Ook werd er in die piano een verandering van de richting van naden toegepast. De naden lopen eerst sterk diagonaal en verder bij de lagere noten rechter. Hierop heeft Piano’s Maene ook een patent.
-Ward Luyssen
-Jerke Ghekiere